यसपालिको तीजको नाममा बनेका छाडा गीतहरू यस्ता छन् (भिडियो सहित)

२९ साउन, काठमाडौं ।

 रेडियो, टेलिभिजन या कुनै स्टेज कार्यक्रममा तीजको गीत सुन्नेवित्तिकै चेलीलाई माइतीको याद आओस् । कुनै कारण माइती जान नपाउँदा भोगेको नरमाइलो पनि गीतबाटै मेटाउनु पाइयोस् । तीजको गीत सुन्दा र हेर्दा अधिकांश नारीका चाहना यस्तै हुन्छन् । नारीहरु जुनसुकै वर्ग र धर्मका किन नहोउन्, उनीहरूलार्इ माइतीघर असाध्यै प्यारो हुन्छ ।यतिबेला बजारमा तीजको गीत समेटिएका म्युजिक भिडियोहरु प्रशस्तै आएका छन् । तर, त्यस्ता गीतहरु माईत जान नपाएकी बुहारीको पीडाभन्दा ‘डेटिङ’ जान नपाएकी छोरीका विषयमा बढी केन्द्रित हुन थालेका छन् । म्युजिक भिडियोमा तीज गीतको मौलिकता क्रमशः गुम्दै गएको र अश्लीताको श्रृङ्खला सुरु भएको गुनासाहरु पनि आइरहेका छन् ।

तीजकै सन्दर्भमा बनेका केही भिडियो यति उत्ताउला छन् कि परिवारका सबै सदस्य बसेर टीभी हेरिरहेका बेला गीत आइहाल्यो भने च्यानलै फेर्नुपर्ने बाध्यता छ । यसका लागि प्रशस्तै दृष्टान्तहरु छन् नेपाली तीज बजारमा ।नायिका सुमिना घिमिरे र सीताराम कट्टेल (धुर्मश) ले अभिनय गरेको भिनाजु पल्केर …बोलको गीतको म्युजिक भिडियो धेरै हेरिएको मध्येमै पर्छ । ‘पुतलीको भट्टी’ शीर्षकको एल्बममा संग्रहित एल्बमको भिडियो परिवारका सदस्यहरुको वीचमा बसेर सहजै हेर्न सकिने खालको छैन । भिनाजु सालीसँग पल्केको आशय समेटिएको उक्त गीतमा साली बनेकी (सुमिना)को जवानी देखेर कुकुरसमेत लोभिएको प्रशंग देखाइएको छ ।

तीजसँग जवानी वा प्रणयको साखै सम्बन्ध छैन । तर, विष्णु माझीको स्वर रहेको हाई मेरो फरिया बोलको गीतमा युवती बैंशले कुत्कुताएको आशय व्यक्त गरिएको छ । यो गीतमा सम्झना बुढोथोकीले नृत्य गरेकी छिन् । शब्दको आयशसँगै उनले आफ्नो फरिया जति माथि सारे पनि तल तल झरिरहने कुरा गरेकी छिन्, जसलाई तीजको गीत मानिएको छ ।यदि कुनै महिलाले तीजको तिर्सना मेट्ने आयशले यी गीत हेरे भने पक्कै खुसी हुने छैनन् । किनकि यस्ता तीज गीतले चेलीबेटीका मर्मलाई प्रस्तुत गर्न सकेका छैनन् । विभिन्न चलचित्रमा ‘हट सिन’मा प्रस्तुत भएकी सुस्मा कार्कीले अभिनय गरेको अर्को गीत रहेको छ-

‘पिठ्युँमा कनाइदेउ न बाई…’

लाली जोबन छोपेन जामाले

नक्कली भई नभन आमाले…

यसमा पनि सुस्माले सिनेमाको आईटम गीतलाई बिर्साउने गरी उत्तेजक नृत्य प्रस्तुत गरेकी छन् । निर्देशकले पनि तीजको छेक पारेर सुस्माको जवानीलाई सकेसम्म छताछुल्ल पार्ने प्रयाश गरेका छन् । दीपक ओलीको हङकङको साडी, पशुपति शर्माको बुहारीको पाई लगायत दर्जनभन्दा बढी गीत छन्, जुन गीत र भिडियोले तीजको मर्म र भावनालाई आत्मसाथ गरेको देखिँदैन । यस्ता गीत र म्युजिक भीडियोहरुले माइती र चेलीको सम्बन्ध जनाउने तीजको सांस्कृतिक रीतमाथि प्रहार गरेका छन् कि छैनन् ? बहस गर्नुपर्ने देखिएको छ ।

यस्ता भिडियोमा नायिकाको नृत्यकला भन्दा धेरै उनीहरुका संवेदनशील अंगहरुलाई विषेश र उत्तेजक भंगीमा प्रस्तुत गर्ने चलन छ । यस किसिमका उत्तेजक भिडियो र गीत बनाउनेहरु ‘बजारको माग’ भन्दै पन्छिने गरेका छन् ।

कला क्षेत्रले मौलिकतालाई ख्याल गर्नुपर्छ : न्यौपाने

तर, संस्कृतिकर्मीहरु भने चिन्तित देखिन थालेका छन् । मनोविज्ञ प्राध्यापक डाक्टर गोपीलाल न्यौपाने बजारमा अस्वस्थ प्रतिस्पर्धा बढेकाले गायक, गायिका र निर्देशकहरु उत्तेजक भिडियोतर्फ आकषिर्त भएको बताउँछन् । अन्य मुलुकका फेशन, सिनेमा र संगीतबाट नेपालीहरु प्रभावित हुँदै गएको धारणा राख्ने न्यौपानेलाई मौलिक संस्कार हराउने हो कि भन्ने चिन्ता छ । उनी भन्छन् ‘कला क्षेत्रमा आवद्ध व्यक्तिले व्यवसायसँगै मौलिकतालाई पनि ख्याल गर्नुपर्छ ।’

आपत्ति जनाउन जरुरी छैन : ढकाल

हरेक खुल्ला समाजमा लोक, संस्कृति र चाडलाई बजारले निर्धाण गर्छ भन्ने मान्यता राख्ने समाजशास्त्री सुरेश ढकाल उपभोक्ताको चाहनाअनुसार कलाकारहरुले वस्तु उत्पादन गरेको बताउछन् । ‘कुनै पनि म्युजिक भिडियो निर्देशक एवं गायक गायिकाले कला र संस्कृति जोगाउनका लागि म्युजिक भिडियो बनाएका होइनन्, उनीहरु बजारले जे माग्छ, त्यही बिक्री गर्दैछन्, त्यसमा आपत्ति जनाइहाल्नुपर्ने स्थिति छैन ।’ उनले भने ।